22 lutego 2021

Archiwum Polityczne Generała Józefa Hallera

Generał Józef Haller (1873-1960) był niezwykłą postacią na stale zapisaną na kartach polskiej historii. Haller to nie tylko wybitny wojskowy, lecz przede wszystkim, czerpiąc ze współczesnej nomenklatury, człowiek-instytucja. Józef Haller od początku XX wieku zakładał i propagował ośrodki Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” – patriotycznej organizacji młodzieżowej, sportowej i paramilitarnej, której istnienie stanowiło podglebie dla pokolenia legionistów i harcerzy polskich. Podczas I wojny światowej przewodził jednej z brygad Legionów Polskich, zaś od 1918 r. dowodził tzw. Błękitną Armią. Niepodobna pominąć doniosłego udziału Hallera w walce nad przedpolach Warszawy w 1920 r. jako dowódcy Armii Ochotniczej. W II Rzeczpospolitej kierował Związkiem Harcerstwa Polskiego (lata 1920-23), a następnie Związkiem Hallerczyków. Od 1937 r. pełnił funkcję prezesa Rady Naczelnej Stronnictwa Pracy. Po wybuchu II wojny światowej przebywał na emigracji we Francji współtworząc Frakcję Wojska Polskiego. Od 1940 r. osiadł w Wielkiej Brytanii, gdzie w latach 1940-1943 pełnił funkcję Ministra Oświaty w Polskim Rządzie na Uchodźstwie.

Biografia Józefa Hallera, równie burzliwa i pogmatwana, jak całe XX stulecie jest ważną lekcją zaangażowania patriotycznego dla kolejnych pokoleń Polaków. W krzewieniu takich postaw sprzyja lektura monografii: „Archiwum Polityczne Generała Józefa Hallera” pod redakcją Mariana M. Drozdowskiego i Xymeny Pilch-Nowakowskiej. Książka wydana w 2020 r. na uczczenie 100-lecia zaślubin Polski z Bałtykiem to pozycja obowiązkowa nie tylko dla pasjonatów historii, lecz wszystkich, którym dzieje Polski nie pozostają obojętne.