16 lutego 2021

Pokój w Hubertusburgu

Fotografia przedstawia Zamek w Hubertusburgu - miejsce podpisania pokoju kończącego wojną siedmioletnią w Europie. Zamek na tle niebieskiego, pogodnego nieba.

We wczesnym średniowieczu Śląsk znajdował się pod panowaniem piastowskich książąt. Jednak już w końcu XIII wieku królowie czescy z dynastii Przemyślidów, a w następnym stuleciu z dynastii Luksemburgów, podporządkowali sobie władców księstw śląskich, którzy po kolei składali królom czeskim hołd lenny. Konsekwencją tego było rozluźnienie więzi Śląska ze zjednoczonym Królestwem Polskim, a potem stopniowe, po bezpotomnej śmierci piastowskich książąt, przejmowanie księstw śląskich przez  Koronę Czeską.

W XV wieku Czechy, a wraz z nimi Śląsk, po wygaśnięciu dynastii Luksemburgów, znalazły się na krótko w rękach Habsburgów, a potem Podiebradów i od 1471 roku Jagiellonów. Kiedy w sierpniu 1526 roku król Czech i Węgier Ludwik II Jagiellończyk poległ w bitwie z Turkami pod Mohaczem, korona czeska przypadła jego szwagrowi arcyksięciu Ferdynandowi Habsburgowi; w rękach habsburskich Śląsk pozostał przez następne dwieście lat.

Radykalne zmiany polityczne na Śląsku nastąpiły w połowie wieku XVIII w wyniku wojen śląskich i wojny siedmioletniej. W 1740 roku nowy król Prus Fryderyk II Hohenzollern, korzystając ze śmierci cesarza Karola VI Habsburga i przejęcia przez jego córkę Marię Teresy władzy w monarchii habsburskiej, zaatakował Śląsk, rozpoczynając wojny śląskie. W toku kilkuletnich walk Fryderyk II przyłączył do Prus  prawie cały Śląsk, co potwierdzone zostało pokojem we Wrocławiu w 1742 roku.

Los Śląska ostatecznie rozstrzygnęła jedna z najważniejszych wojen XVIII wieku – wojna siedmioletnia (1756–1763), w której przeciwko Wielkiej Brytanii, Hanowerowi i Prusom stanęły Rosja, Austria i Saksonia. Zmagania Prus z Austrią w tym konflikcie dotyczyły przede wszystkim Śląska, który Hohenzollernowie pragnęli utrzymać, a Habsburgowie odzyskać. Wojna na tym odcinku toczyła się ze zmiennym szczęściem, jednak ostatecznie Austria musiała pójść na ustępstwa. Pokój między Prusami, Austrią i Saksonią, podpisany 15 lutego 1763 roku w Hubertusburgu, zatwierdził podział Śląska. Księstwo cieszyńskie, południowe obszary księstw opolskiego i karniowskiego oraz południowa część księstwa biskupiego nysko-otmuchowskiego pozostały w granicach monarchii habsburskiej – jako Śląsk Austriacki, czyli autonomiczna prowincja ze stolicą w Opawie. Prusy Fryderyka II otrzymały resztę ziem śląskich, z których utworzono Prowincję Śląską ze stolicą we Wrocławiu. W 1815 roku podczas kolejnej reformy administracyjnej powołano nową jednostkę terytorialną dla wschodniej części Prowincji Śląskiej – rejencję opolską. Jej tereny wchodziły w skład państwa pruskiego do zakończenia pierwszej wojny światowej.