Dostępna jest już publikacja on-line pn. „Sacrum i jego otoczka kulturowa w realiach górnośląskich. Między dawnymi i nowymi czasy”, której redaktorem merytorycznym i autorem jest dr hab. Marian Grzegorz Gerlich. Współautorami wydawnictwa są badacze-etnografowie Instytutu – Robert Garstka i Aleksander Lysko.
Książka traktuje o sferze sacrum, w odniesieniu do Górnego Śląska, której na przestrzeni dziesięcioleci towarzyszyły wielorakie kulturowe zachowania. Usankcjonowane one były i są poprzez znormalizowane wzory zachowań uświęcone tradycją. W efekcie w publikacji rysuje się nam górnośląski świat od końca XIX w. do lat 80. XX wieku. Świat, który oparty był silnie o religijność i któremu „asystowały” kulturowe poczynania. Przejawy życia codziennego oraz ważnych momentów w życiu rodzinnym – narodzin, zaślubin i śmierci – przeplatają się na kartach książki z życiem religijnym. Do tego dochodzi świętowanie społeczne i sakralne roku liturgicznego.
Publikacja nie tylko jednak prezentuje świat, którego w dużej mierze już nie ma. Ujęty jest w niej również współczesny obraz relacji między sacrum i profanum czy między Dobrem a Złem. Podkreślone są pozostałości i „trwanie” jako spuścizna po wcześniejszych pokoleniach, ale także zarysowane są przeobrażenia i modyfikacje będące efektem przemian politycznych i gospodarczych, jakie zaszły w praktykach religijnych i kulturowych mieszkańców Górnego Śląska, ale też tych wpływów na współczesne zachowania społeczne, które są pokłosiem dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości.
Publikacja ta zatem jest wycieczką ku temu, co było – i ku temu, co obecne. Zachęcamy do jej lektury jako kolejnego źródła wiedzy, które oferuje Instytut, o dziedzictwie ziem wchodzących w skład województwa śląskiego.
Publikacja wydana została w ramach projektu „Tradycyjna kultura religijna Górnoślązaków – w perspektywie „ludowej ontologii, życia codziennego i świętowania”. Dofinansowano ze środków Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.