Z radością informujemy, iż z okazji Roku Marii Konopnickiej wydaliśmy książeczkę „Maria Konopnicka i Ślązaczki”, która w 2023 roku posłuży do celów edukacyjnych i popularyzujących mało znane fakty z biografii Marii Konopnickiej. Nasz ZIN, rodzaj literacko-graficznego eseju, w formie edukacyjnego zeszytu ukazuje kilka ważnych z regionalnej perspektywy, a prawie nieznanych (lub błędnie utrwalonych) faktów z biografii Marii Konopnickiej. Przybliża pierwszy, skądinąd mało udany pobyt w Wiśle w 1896 roku, opisany bez ogródek w liście do córki, wyłuskuje relacje z wybranymi Górnoślązaczkami oraz mieszkankami Ziemi Cieszyńskiej. Wiele z nich kilka lat później weźmie udział w zorganizowaniu kobiecej delegacji na jubileusz 25-lecia twórczości Pisarki. Siostrzyce – bo tak, nazywała je sama Konopnicka – skradły jej wówczas show wkroczywszy na krakowski rynek w regionalnych strojach. Cieszyński żywotek okazał się po prostu wizerunkowo bezkonkurencyjny.
Książeczka dementuje też powszechną opinię jakoby pierwodruk Roty ukazał się w Gwiazdce Cieszyńskiej. Dzięki pogłębionej kwerendzie dr Renaty Czyż tłumaczymy chronologię pierwszych wydań tego znanego wiersza wokół którego narosło wiele błędnych interpretacji. ZIN w dowcipnej formie przypomina też, iż Wisła (jako uzdrowisko) konkurowała z Żarnowcem o lokalizację domu dla pisarki, a wysłana oferta nawet dziś wprawia w zadziwienie swą nowoczesnością. Z naszej perspektywy wiślański zamysł, aby były dwa domki dla Konopnickiej i dla Dulębianki, był o wiele bardziej progresywny niż propozycja z Żarnowca. Z tekstu dowiadujemy się jednak, że konkurujące komitety ulegały niekoniecznie uczciwemu lobbingowi. Walka o Konopnicką była więc zacięta, a Wisła, niestety, ostatecznie przegrała. Publikacja odświeża pamięć o śląskich Elsach (vide: Eleuteria i Eleusis) i ich deklaratywnemu uwielbieniu dla Konopnickiej. Jest też romans! Nie uniknęliśmy bowiem wzmianki o szalonej miłości młodego Gumplowicza do starszej o 20 lat Konopnickiej. I ta historia ma swój śląski ślad. Ojciec zakochanego Ludwika, chcąc go wyleczyć ze skomplikowanego uczucia umieścił go w Puńcowie koło Cieszyna u Józefa Zaleskiego. Rzecz zakończyła się tragicznie samobójstwem adoratora, który strzelił do siebie pod hotelem, w którym zatrzymała się Maria Konopnicka w Wiedniu w 1897 roku.
Cały tekst ukaże się wkrótce na naszej stronie.
Numerowanym Zeszytom towarzyszy limitowana seria jubileuszowych Adresów Hołdowniczych naśladujących archiwalne wzory sprzed 120 lat. Zostaną one przekazane do Osób i Instytucji partnerskich w Polsce i za granicą, z którymi mamy nadzieję wspólnie wprowadzić „śląskie ślady Marii Konopnickiej” do szerszego obiegu informacji i wiedzy o tej niezwykłej postaci, niesłusznie kwitowanej jako autorka Roty lub bajki O krasnoludkach i o sierotce Marysi.
Partnerami projektu są:
Program Niepodległa
Miejska Biblioteka Publiczna im. J. Śniegonia w Wiśle
Muzeum Beskidzkie im. Andrzeja Podżorskiego w Wiśle
Muzeum HERstorii Sztuki, Kraków
Muzeum im. Marii Konopnickiej w Suwałkach
Muzeum Marii Konopnickiej w Żarnowcu
Muzeum Polskie w Rapperswilu
Muzeum Śląska Cieszyńskiego, Cieszyn
Stowarzyszenie Szlakiem Kobiet, Katowice
Wiślańskie Centrum Kultury w Wiśle
Wydawnictwo Dzikie Przyjemności z Wrocławia
oraz nowo powstające Muzeum Historii Kobiet w Poznaniu, a także Panie – dr Renata Czyż (autorka głównego tekstu) oraz Magdalena Grzebałkowska, która przygotowuje nową biografię Marii Konopnickiej, a której telegram do Czytelników widnieje na tylnej okładce ZINa.
Program spotkań i wydarzeń wokół ZINa jest nadal otwarty. W razie jakichkolwiek pytań prosimy o kontakt z kuratorką i koordynatorką projektu, tj. z dr Małgorzatą Tkacz-Janik, tel. 609 677 874, 32 201 77 83, m.tkaczjanik@instytutkorfantego.pl