14 lutego 2019
Rok Theodora Erdmanna Kalidego −2013 (150 rocznica śmierci)
W ramach ROKU THEODORA ERDMANNA KALIDEGO zapraszamy do słuchania audycji w Radiu Katowice w ramach cyklu ,,Znane−Nieznane” prowadzonych przez red. Annę Dudzińską i naszą koleżankę Agnieszką Woźniakowską oraz wykładów na temat twórczości rzeźbiarza (sierpień−grudzień).
Theodor Erdmann Kalide (1801−1863)
Theodor Erdmann Kalide urodził się 8.02.1801 roku w Królewskiej Hucie, zmarł 23.08.1863 roku w Gliwicach, pochodził z rodziny o tradycjach hutniczych. Po skończeniu gimnazjum w Gliwicach rozpoczął pracę w modelarni Królewskiej Odlewni Żeliwa. W 1819 roku wyjechał na studia do Akademii Sztuk Pięknych w Berlinie. Uczył się w pracowniach dwóch znakomitych rzeźbiarzy, Johanna Gottfrieda Schadowa i Christiana Daniela Raucha. W latach 1821−1824 pracował nad rzeźbami animalistycznymi „Lew czuwający” i „Lew śpiący”. Znaczącymi dziełami w twórczości artysty były miniatury pomników Fryderyka Wilhelma III i Fryderyka Wilhelma IV. W 1831 roku został mianowany „artystą akademickim” i założył pracownię w Berlinie. W latach 1831−1856 wykonał swoje najlepsze dzieła, był cenionym berlińskim rzeźbiarzem, tworzył rzeźby w marmurze, odlewy żeliwne i brązowe. W 1832 roku wykonał rzeźbę „Waza prowincji” dedykowaną królowi Fryderykowi Wilhelmowi II. Dwa lata później wyrzeźbił fontannę „Chłopiec z łabędziem”, potem „Dziewczynę z lirą”. W 1839 roku wykonał pomnik konny Fryderyka Wielkiego we Wrocławiu, a dla przemysłowca Franza Winklera z Katowic wyrzeźbił w marmurze „Bachantkę na panterze”. W 1851 roku wykonał dla Królewskiej Huty pomnik hrabiego Fryderyka Redena. Ostatnim znaczącym dziełem artysty była wyrzeźbiona w marmurze „Matka Boska z Dzieciątkiem” dla kościoła p.w. Św. Krzyża w Bytomiu-Miechowicach (z 1860 r.).
Dom rodzinny Theodora E. Kalidego, Królewska Huta, pocztówka, pocz. XX, zbiory prywatne
Dom rodzinny Theodora E. Kalidego, Chorzów, ul. Kalidego, fot. J. Woźniakowski , 2012 r.
Rzeźba ,,Lew śpiący” zwany ,,umierającym”, autorzy: Christian Daniel Rauch, Theodor Erdmann Kalide, Bytom, Rynek, fot. J. Woźniakowski, 2013 r.
Rzeźba ,,Lew czuwający” zwany ,,odpoczywającym”, autorzy: Christian Daniel Rauch, Theodor Erdmann Kalide, Gliwice, ul. Dolnych Wałów, fot. J. Woźniakowski, 2009 r.
Fotografia archiwalna z około 1928 roku przedstawiająca rzeźbę ,,Dziewczynka z lirą” w ogrodzie dyrektora Gliwickiej Huty, wg: Hintze E., ,,Gleiwitzer Eisenkunstguss”, Breslau 1928, tablica 95
Fontanna ,,Chłopiec z łabędziem”, Królewska Huta, 1833 r., wg: ,,Oberschlesien” 1916/1917
Rysunek rzeźby ,,Chłopiec z łabędziem” znajdujący się w starym katalogu handlowym huty gliwickiej (model według T. Kalide, Berlin, 1833 r.) wg: Hintze E., ,,Gleiwitzer Eisenkunstguss”, Breslau, 1928
Fontanna ,,Chłopiec z łabędziem” na Placu Blȕchera w Królewskiej Hucie (obecnie Plac J. Matejki), pocztówka, pocz. XX, zbiory prywatne
,,Waza prowincji”, (1831−1838), wg: ,,Oberschlesien” 1916/1917, nr.15
Plakieta z widokiem ,,Królewskiej Huty”, odlew, żeliwo, 1840 r., wg: Hintze E., ,,Gleiwitzer Eisenkunstguss”, Breslau, 1928, tablica 83
Fragment rzeźby ,,Bachantka na panterze”, 1848 r., marmur, Staatliche Museen w Berlinie, Nationalgalerie, Friedrichswerdersche Kirche, fot. A. Syska, 2009 r.
Pomnik Fryderyka Wilhelma von Redena, Chorzów, Rynek, (rekonstrukcja, 2002 r., odlew, brąz, model: rzeźbiarz Augustyn Dyrda, wykonawca: Studio Szymanowo−Poznań), fot. A. Woźniakowska 2010 r.
Pomnik Fryderyka Wilhelma von Redena, Królewska Huta (Góra Redena), 1853 r., pocztówka, pocz. XX w., zbiory prywatne
Rzeźba ,,Matka Boska z Dzieciątkiem”, marmur, 1860 r., kościół p.w. św. Krzyża w Bytomiu−Miechowicach, fot. K. Mandel.
Nagrobek Theodora Erdmanna Kalidego (obok brata Wilhelma), Gliwice, Cmentarz Hutniczy, ul. Robotnicza, fot. J. Woźniakowski, 2013 r.