Rok Theodora Erdmanna Kalidego − 2013 (150 rocznica śmierci)

Portret Theodora Erdmanna Kalidego

W 2013 roku obchodzono 150. rocznicę śmierci Theodora Erdmanna Kalidego.

Theodor Erdmann Kalide (1801−1863)

Theodor Erdmann Kalide urodził się 8.02.1801 roku w Królewskiej Hucie, zmarł 23.08.1863 roku w Gliwicach, pochodził z rodziny o tradycjach hutniczych. Po skończeniu gimnazjum w Gliwicach rozpoczął pracę w modelarni Królewskiej Odlewni Żeliwa. W 1819 roku wyjechał na studia do Akademii Sztuk Pięknych w Berlinie. Uczył się w pracowniach dwóch znakomitych rzeźbiarzy, Johanna Gottfrieda Schadowa i Christiana Daniela Raucha. W latach 1821−1824 pracował nad rzeźbami animalistycznymi „Lew czuwający” i „Lew śpiący”. Znaczącymi dziełami w twórczości artysty były miniatury pomników Fryderyka Wilhelma III i Fryderyka Wilhelma IV. W 1831 roku został mianowany „artystą akademickim” i założył pracownię w Berlinie. W latach 1831−1856 wykonał swoje najlepsze dzieła, był cenionym berlińskim rzeźbiarzem, tworzył rzeźby w marmurze, odlewy żeliwne i brązowe. W 1832 roku wykonał rzeźbę „Waza prowincji” dedykowaną królowi Fryderykowi Wilhelmowi II. Dwa lata później wyrzeźbił fontannę „Chłopiec z łabędziem”, potem „Dziewczynę z lirą”. W 1839 roku wykonał pomnik konny Fryderyka Wielkiego we Wrocławiu, a dla przemysłowca Franza Winklera z Katowic wyrzeźbił w marmurze „Bachantkę na panterze”. W 1851 roku wykonał dla Królewskiej Huty pomnik hrabiego Fryderyka Redena. Ostatnim znaczącym dziełem artysty była wyrzeźbiona w marmurze „Matka Boska z Dzieciątkiem” dla kościoła p.w. Św. Krzyża w Bytomiu-Miechowicach (z 1860 r.).

Dom rodzinny Theodora E. Kalidego, Królewska Huta, pocztówka, pocz. XX, zbiory prywatne
Dom rodzinny Theodora E. Kalidego, Królewska Huta, pocztówka, pocz. XX, zbiory prywatne

Dom rodzinny Theodora E. Kalidego, Chorzów, ul. Kalidego, fot. J. Woźniakowski , 2012 r.
Dom rodzinny Theodora E. Kalidego, Chorzów, ul. Kalidego, fot. J. Woźniakowski , 2012 r.

Rzeźba ,,Lew śpiący” zwany ,,umierającym”, autorzy: Christian Daniel Rauch, Theodor Erdmann Kalide, Bytom, Rynek, fot. J. Woźniakowski, 2013 r.
Rzeźba ,,Lew śpiący” zwany ,,umierającym”, autorzy: Christian Daniel Rauch, Theodor Erdmann Kalide, Bytom, Rynek, fot. J. Woźniakowski, 2013 r.

Rzeźba ,,Lew czuwający” zwany ,,odpoczywającym”, autorzy: Christian Daniel Rauch, Theodor Erdmann Kalide, Gliwice, ul. Dolnych Wałów, fot. J. Woźniakowski, 2009 r.
Rzeźba ,,Lew czuwający” zwany ,,odpoczywającym”, autorzy: Christian Daniel Rauch, Theodor Erdmann Kalide, Gliwice, ul. Dolnych Wałów, fot. J. Woźniakowski, 2009 r.

Fotografia archiwalna z około 1928 roku przedstawiająca rzeźbę ,,Dziewczynka z lirą” w ogrodzie dyrektora Gliwickiej Huty, wg: Hintze E., ,,Gleiwitzer Eisenkunstguss”, Breslau 1928, tablica 95
Fotografia archiwalna z około 1928 roku przedstawiająca rzeźbę ,,Dziewczynka z lirą” w ogrodzie dyrektora Gliwickiej Huty, wg: Hintze E., ,,Gleiwitzer Eisenkunstguss”, Breslau 1928, tablica 95

Fontanna ,,Chłopiec z łabędziem”, Królewska Huta, 1833 r., wg: ,,Oberschlesien” 1916/1917
Fontanna ,,Chłopiec z łabędziem”, Królewska Huta, 1833 r., wg: ,,Oberschlesien” 1916/1917

Rysunek rzeźby ,,Chłopiec z łabędziem” znajdujący się w starym katalogu handlowym huty gliwickiej (model według T. Kalide, Berlin, 1833 r.) wg: Hintze E., ,,Gleiwitzer Eisenkunstguss”, Breslau, 1928
Rysunek rzeźby ,,Chłopiec z łabędziem” znajdujący się w starym katalogu handlowym huty gliwickiej (model według T. Kalide, Berlin, 1833 r.) wg: Hintze E., ,,Gleiwitzer Eisenkunstguss”, Breslau, 1928

Fontanna ,,Chłopiec z łabędziem” na Placu Blȕchera w Królewskiej Hucie (obecnie Plac J. Matejki), pocztówka, pocz. XX, zbiory prywatne
Fontanna ,,Chłopiec z łabędziem” na Placu Blȕchera w Królewskiej Hucie (obecnie Plac J. Matejki), pocztówka, pocz. XX, zbiory prywatne

,,Waza prowincji”, (1831−1838), wg: ,,Oberschlesien” 1916/1917, nr.15
,,Waza prowincji”, (1831−1838), wg: ,,Oberschlesien” 1916/1917, nr.15

Plakieta z widokiem ,,Królewskiej Huty”, odlew, żeliwo, 1840 r., wg: Hintze E., ,,Gleiwitzer Eisenkunstguss”, Breslau, 1928, tablica 83
Plakieta z widokiem ,,Królewskiej Huty”, odlew, żeliwo, 1840 r., wg: Hintze E., ,,Gleiwitzer Eisenkunstguss”, Breslau, 1928, tablica 83

Fragment rzeźby ,,Bachantka na panterze”, 1848 r., marmur, Staatliche Museen w Berlinie, Nationalgalerie, Friedrichswerdersche Kirche, fot. A. Syska, 2009 r.
Fragment rzeźby ,,Bachantka na panterze”, 1848 r., marmur, Staatliche Museen w Berlinie, Nationalgalerie, Friedrichswerdersche Kirche, fot. A. Syska, 2009 r.

Pomnik Fryderyka Wilhelma von Redena, Chorzów, Rynek, (rekonstrukcja, 2002 r., odlew, brąz, model: rzeźbiarz Augustyn Dyrda, wykonawca: Studio Szymanowo−Poznań), fot. A. Woźniakowska 2010 r.
Pomnik Fryderyka Wilhelma von Redena, Chorzów, Rynek, (rekonstrukcja, 2002 r., odlew, brąz, model: rzeźbiarz Augustyn Dyrda, wykonawca: Studio Szymanowo−Poznań), fot. A. Woźniakowska 2010 r.

Pomnik Fryderyka Wilhelma von Redena, Królewska Huta (Góra Redena), 1853 r., pocztówka, pocz. XX w., zbiory prywatne
Pomnik Fryderyka Wilhelma von Redena, Królewska Huta (Góra Redena), 1853 r., pocztówka, pocz. XX w., zbiory prywatne

Rzeźba ,,Matka Boska z Dzieciątkiem”, marmur, 1860 r., kościół p.w. św. Krzyża w Bytomiu−Miechowicach, fot. K. Mandel.
Rzeźba ,,Matka Boska z Dzieciątkiem”, marmur, 1860 r., kościół p.w. św. Krzyża w Bytomiu−Miechowicach, fot. K. Mandel.

Nagrobek Theodora Erdmanna Kalidego (obok brata Wilhelma), Gliwice, Cmentarz Hutniczy, ul. Robotnicza, fot. J. Woźniakowski, 2013 r.
Nagrobek Theodora Erdmanna Kalidego (obok brata Wilhelma), Gliwice, Cmentarz Hutniczy, ul. Robotnicza, fot. J. Woźniakowski, 2013 r.

Okładka "Informatora", numer lipcowo-sierpniowy, 2025 r.

Pobierz nasz informator

Zapraszamy do zapoznania się z najnowszym informatorem Instytutu im. Wojciecha Korfantego na lipiec i sierpień 2025.