Instytut im. Wojciecha Korfantego zaprasza na wernisaż wystawy Trauma Pokoleń. Tragedia Górnośląska, który odbędzie się 25 września 2025 roku o godzinie 17.00 w siedzibie Instytutu przy ul. Teatralnej 4 w Katowicach. Ekspozycja powstała z okazji 80. rocznicy Tragedii Górnośląskiej – jednego z najbardziej dramatycznych wydarzeń w dziejach regionu.
Wystawa planszowa przybliża historię represji, jakie spotkały mieszkańców Górnego Śląska ze strony Armii Czerwonej i władz sowieckich w latach 1945–1947. To wielowymiarowa opowieść o dramacie deportacji, grabieży, gwałtów i terroru, które naznaczyły Śląsk tuż po zakończeniu II wojny światowej. Jej autorami są dr Michał Spurgiasz (koncepcja, tekst, materiały źródłowe), Jacek Zygmunt (koncepcja wizualna) oraz dr Dariusz Węgrzyn (redakcja naukowa). Wystawa będzie dostępna również w wersji z audiodeskrypcją. Jej dopełnieniem będzie bezpłatny katalog. W ramach projektu zorganizowane zostaną również lekcje historii skierowane do szkół, grup zorganizowanych oraz uniwersytetów trzeciego wieku.
Ekspozycję będzie można oglądać od 25 września do 10 października 2025 roku w siedzibie Instytutu im Wojciecha Korfantego przy ul. Teatralnej 4 w Katowicach (w godzinach otwarcia budynku). Następnie trafi ona do Centrum Dokumentacji Deportacji Górnoślązaków do ZSRR w 1945 roku w Radzionkowie, a w dalszych planach do innych instytucji i miejsc związanych z obchodami 80. rocznicy Tragedii Górnośląskiej.
Kontekst historyczny
Pod pojęciem Tragedii Górnośląskiej kryje się szereg represji stosowanych przez żołnierzy i przedstawicieli ZSRR wobec ludności Górnego Śląska w latach 1945-1947. Punktem kulminacyjnym były masowe deportacje do ZSRR w 1945 roku, które wraz z licznymi morderstwami, gwałtami, grabieżami stanowiły środki terroru wobec ludności śląskiej. Tragedia Górnośląska kojarzy się dziś głównie z masowymi deportacjami na wschód w 1945 roku, jednak działania Rosjan na Górnym Śląsku zniszczyły nie tylko tkankę społeczną, ale także urbanistyczną i kulturalną. Górny Śląsk nie był obiektem zmasowanych bombardowań, ani długich walk, jednakże w znacznej części zniszczony przez Armię Czerwoną, przy jednocześnie biernej postawie polskich władz komunistycznych oraz mocarstw zachodnich. Gwałty, represje i masowe deportacje na wschód stały się codziennością ludności górnośląskiej w roku 1945. „Trauma pokoleń” to więc nie tylko wspomnienie masowych deportacji – to także pamięć o brutalnych represjach, gwałtach, niszczeniu przemysłu, niewolniczej pracy i ciszy ze strony polskich władz komunistycznych oraz państw zachodnich, które nie miały odwagi, aby zatrzymać falę zbrodni ze strony Sowietów.
Dofinansowano ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach programu „Patriotyzm Jutra”.
Zobacz wystawę -> Trauma Pokoleń. Tragedia Górnośląska
