Historia Baranów to najnowsza publikacja wydana przez Instytut im. Wojciecha Korfantego pod redakcją dra Michała Spurgiasza z Działu Historii Instytutu.
Historia Baranów jest poematem alegoryczno-symbolicznym autorstwa Jana Kupca. Napisany jedenastozgłoskowcem tekst opisuje za pomocą metafor upadek Rzeczypospolitej oraz sytuację Polaków pod obcą władzą.
Dzieło stanowi bezcenny zabytek piśmiennictwa górnośląskiego i wpisuje się w nurt polskiego odrodzenia narodowego końca XIX wieku. Stanowi wspaniały przykład myśli polskiej, kiełkującej mimo niesprzyjających warunków – niemieckiej władzy.
Do naszych czasów tekst zachował się w dwóch rękopisach (czystopisie oraz brudnopisie) i pomimo starań dostrzegającego wartość publikacji Wojciecha Korfantego nie doczekał się wcześniejszego wydania.
Niniejszy tom stanowi rekonstrukcję dzieła Jana Kupca na podstawie czystopisu z uzupełnieniami pochodzącymi z brudnopisu.
Jan Kupiec – urodził się 14 kwietnia 1841 roku w Bielsku (dzisiejsze Bielsko-Biała). Jego ojciec, Jakub, uciekł do Bielska ze znajdującej się koło Pszczyny wsi Łąka przed służbą wojskową. W młodości autor Historii Baranów stracił matkę i był wychowywany przez ciotkę zamieszkującą Łąkę. Ukończył tam szkołę ludową, a następnie pracował w gospodarstwie rolnym. Od 1856 roku zbierał na targach i odpustach nieopublikowane wcześniej pieśni kościelne. Pod koniec życia związał się z obozem polskim reprezentowanym przez Wojciecha Korfantego. Zmarł 1909 roku.
Podczas tegorocznych Targów Książki w Katowicach (Międzynarodowe Centrum Kongresowe w Katowicach, pl. Sławika i Antalla) w dniu 9 listopada (sobota) w godzinach 9.00–17.00 będzie można spotkać się z drem Michałem Spurgiaszem, który odpowiada za redakcję naukową i wstęp w Historii Baranów – zapraszamy!