Po zakończeniu pierwszej wojny światowej (1914–1918) główny traktat pokojowy z Niemcami podpisany został w dniu 28 czerwca 1919 roku w Wersalu. Zgodnie z jego postanowieniami o przyszłości Górnego Śląska zadecydować powinien plebiscyt, w którym mieszkańcy tego polsko-niemieckiego pogranicza mieli wypowiedzieć się za przynależnością spornego terenu do Polski lub Niemiec. Przygotowania do plebiscytu i jego przebieg nadzorowała francusko-angielsko-włoska Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa, na czele której stał francuski generał Henri Le Rond. Obie zainteresowane strony w gorącej przedplebiscytowej atmosferze prowadziły energiczne działania agitacyjne, starając się uzyskać jak największe poparcie dla swojego państwa. Nie obyło się też bez walki zbrojnej, na terror ze strony niemieckich bojówek Polacy odpowiedzieli dwoma powstaniami (w sierpniu 1919 roku i w sierpniu 1920 roku).
Plebiscyt odbył się 20 marca 1921 roku na terenie powiatów: bytomskiego, gliwickiego, głubczyckiego, katowickiego, kluczborskiego, kozielskiego, lublinieckiego, opolskiego, pszczyńskiego, rybnickiego, strzeleckiego, tarnogórskiego oraz części powiatu prudnickiego i niewielkiej części powiatu namysłowskiego. W głosowaniu wzięło udział ponad milion osób, co stanowiło około 98% uprawnionych. Za Polską opowiedziało się 40,4%, za Niemcami 59,5% głosujących.
Zgodnie z obawami strony polskiej, konsekwencją takiego wyniku głosowania był niekorzystny dla Polski podział terenu plebiscytowego. Kiedy Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa ogłosiła projekt przyznania Niemcom prawie 75% spornego obszaru, Polacy zdecydowali się podjąć walkę zbrojną – w nocy z 2 na 3 maja 1921 roku wybuchło III powstanie śląskie. W wyniku walk, które trwały niemal do końca czerwca 1921 roku, Polacy zajęli wschodnią część Górnego Śląska. Rozejm podpisano w dniu 5 lipca 1921 roku.
Po powstaniu Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa w październiku 1921 roku zaproponowała korzystniejszy dla Polski podział Górnego Śląska, przyznając jej około 1/3 obszaru plebiscytowego. Polsce przyznano więc zdecydowanie mniejszą część terytorium, niż Niemcom, jednak w granicach Rzeczypospolitej znalazła większość zakładów przemysłowych (50% hut i 76% kopalń węgla).
Ostatecznie w dniu 20 października 1921 roku Rada Ambasadorów, międzynarodowy organ wykonawczy traktatu wersalskiego, akceptując korzystniejsze dla Polski propozycje Międzysojuszniczej Komisji Rządzącej i Plebiscytowej, podjęła ostateczną decyzję o podziale Górnego Śląska.
W granicach II Rzeczypospolitej znalazły się tereny niezwykle ważne dla politycznej i przede wszystkim gospodarczej przyszłości odrodzonego państwa.