Wokół „SĄSIADEK” w Chorzowie – relacja

25 marca 2022 r. w Oddziale Historii Miasta i Regionu Muzeum Hutnictwa w Chorzowie odbyło się spotkanie podsumowujące wystawę „60 na 100. SĄSIADKI. Głosem Kobiet o powstaniach śląskich i plebiscycie”. 

W spotkaniu, jako „chorzowskie sąsiadki” (kobiety aktywne lokalnie, ale też aktywizujące innych) udział wzięły Panie Jolanta Król i Jolanta Motyka*. Spotkanie, w formie otwartej rozmowy w kręgu, do którego dołączyli również wolni słuchacze dotyczyło prób nakreślenia herstorycznych perspektyw w badaniach i refleksji nad narracją o historii i współczesności regionu.

W czasie dyskusji pojawiły się również próby wskazania potencjalnie interesujących obszarów dla dalszych badań, np. biografie kobiet związanych z Chorzowem, które wymagałyby dodatkowego opracowania lub popularyzacji. Uczestniczki starały się również odpowiedzieć na postawione w tytule spotkania pytanie „Kim jest sąsiadka?”.
Odwołując się do prywatnych doświadczeń wszyscy uczestnicy wskazywali na różne przykłady i formy sąsiedztwa wskazując na swoistą erozję zjawiska z upływem czasu. Część namysłu nad pytaniem o nowe sąsiedztwo skupiła się na ważnym kontekście wojny w Ukrainie, zastanawiano się nad potencjalnymi możliwościami, zagrożeniami i wyzwaniami dla pojęcia i codziennych praktyk sąsiedztwa. W czasie spotkania uczestnicy podsumowali swój osobisty odbiór wystawy „SĄSIADKI” wskazując jako wartość dużą dawkę nowej wiedzy.

Rozmowa była prowadzona w otoczeniu eksponatów oddziału Muzeum związanych z Katolickim Towarzystwem Polek oraz pamiątek, zgromadzonych w Chorzowie związanych z Janiną Omańkowską. Sama postać Omańkowskiej w performatywnej formie szablonu stworzyła wrażenie jej osobistej, symbolicznej obecności na spotkaniu.

Spotkanie i performance opracowała, prowadziła i moderowała dr Małgorzata Tkacz-Janik z Instytutu Myśli Polskiej im. Wojciecha Korfantego, która wraz z Martą Frej (ceniona artystka z województwa śląskiego) jest twórczynią wystawy. Wystawa „60 na 100. SĄSIADKI. Głosem Kobiet o powstaniach śląskich i plebiscycie” powstała w 2019 roku i ukazuje 30. kobiet z przełomu XIX i XX wieku, których dzieje tworzą nową, bo pisaną kobiecymi losami, opowieść o śląskich zrywach powstańczych i akcji plebiscytowej.

*Jolanta Król – dziennikarka, autorka licznych publikacji, m.in. „Gwiazdy noszą tenisówki. 35 portretów z Teatrem Rozrywki w tle” (2001), „Dobrym aktorem można być wszędzie, czyli subiektywny portret Jacentego Jędrusika” (2015) oraz „Życie trzeba prowokować” (2018), redaktorka i wydawca książek, tłumaczka, przez lata związana z legendarnym Regionalnym Ośrodkiem Studenckim „Kocynder” (również jako członek zarządu oraz jego prezes) oraz Teatrem Rozrywki.

* Jolanta Motyka, polonistka, wieloletnia dyrektorka Szkoły Podstawowej nr 25 w Chorzowie Maciejkowicach, z zamiłowania propagatorka kultury i miłośniczka teatru. Kiedy w 2011 roku została wicedyrektorką Chorzowskiego Centrum Kultury, jedną z jej pierwszych misji stała się reaktywacja teatru Reduta Śląska – jednego z najstarszych teatrów amatorskich w Polsce. Zaangażowana w działalność stowarzyszenia Wspólnota Polska, podejmuje działania na rzecz aktywizacji artystycznej chorzowskich seniorów, dba o współpracę kulturalną Chorzowa z podobnymi środowiskami w kraju.