Publikacja „Czas niezwykły. Obrzędowość doroczna na Górnym Śląsku”
Publikacja powstała w ramach projektu Mapa Obrzędowa Górnego Śląska. Prezentuje 66 obrzędów dorocznych, praktykowanych na terenie historycznej ziemi górnośląskiej. Każdy obrzęd opisany jest pod kątem jego znaczenia, symboliki i występowania w terenie (również w języku angielskim). Książka opatrzona jest prawie 500 fotografiami (współczesnymi i archiwalnymi), ilustrującymi pielęgnowane lokalnie zwyczaje, w licznych przypadkach pierwszy raz upublicznionymi. Wartością wydawnictwa jest także wskazanie w niej na obrzędy dotychczas nieopisane w literaturze przedmiotu. Publikacja przekrojowo ukazuje obrzędowość doroczną na Górnym Śląsku, co, w zaproponowanej skali, nie miało miejsca od kilkudziesięciu lat.
„Czas niezwykły…” to cenny materiał popularno-naukowy dla badaczy tematu, pasjonatów tradycji, edukatorów, animatorów i wszystkich zainteresowanych w (roz)poznawaniu niematerialnego dorobku kulturowego Górnego Śląska.
—
„Mapa Obrzędowa Górnego Śląska” to dwuletnie badanie etnograficzne realizowane przez Regionalny Instytut Kultury w Katowicach. Projekt został dofinansowany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Badanie i prace dokumentacyjne prowadzone były na terenie województwa śląskiego i opolskiego i dotyczyły żywych do dziś zwyczajów i obrzędów dorocznych. Celem badań było ukazanie skali zmian, jakie zaszły na historycznej ziemi górnośląskiej na przestrzeni ostatnich lat oraz pokazanie motywacji przyświecającej społecznościom pielęgnującym lokalne tradycje.
W ramach projektu wykonano rozbudowaną dokumentację fotograficzną poświęconą obrzędowości górnośląskiej. Szczególną uwagę skupiono na 5 zwyczajach: Bożym Ciele (dywanach kwietnych), procesjach agrarnych (pieszych, konnych, w intencji), Klekotaniu, Wodzeniu niedźwiedzia i Mikołajach. W kilkudziesięciu wybranych miejscowościach, w których te zwyczaje są praktykowane przeprowadzono badania kwestionariuszowe z dawnymi i obecnymi członkami grup obrzędowych.
Mapa Obrzędowa Górnego Śląska to:
Prawie 10 tysięcy kilometrów w podróży
461 Wyselekcjonowanych zdjęć
100 badań kwestionariuszowych
66 Udokumentowanych obrzędów
10 badaczy
7 materiałów filmowych
Projekt dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.