Historia hutnictwa nad rzeką Małą Panwią sięga XV wieku. Wytapiano wówczas w piecach żelazo zdatne do kucia, które przekuwano w młotowniach napędzanych kołem wodnym na spiętrzonej rzece. W latach 1753−1754 z inicjatywy króla pruskiego Fryderyka II Hohenzollern’ a, nad tą samą rzeką powstała Królewska Huta Malapane w Ozimku. Huta na początku swojej działalności zajmowała się produkcją zbrojeniową, a dopiero pod koniec XVIII wieku produkowano w niej maszyny i urządzenia dla przemysłu i rolnictwa, a także mosty. Zakład dzięki różnorodnej produkcji stał się jednym z wiodących ośrodków hutniczych w Europie, a żeliwo w nim produkowane było dobrej jakości.
15 lutego 2019
Most wiszący w Ozimku
W latach 1775−1779 Abraham Darby III wybudował pierwszy w świecie most żeliwny Iron Bridge nad rzeką Severn w Coalbrookdale w Anglii. Most ten zaprojektował architekt Thomas Farnolls Pritchard. Koniec lat siedemdziesiątych XVIII wieku uważa się za początek budowy mostów metalowych ze stali lanej, która jako tworzywo wykazywała w budownictwie mostowym cechy podobne do kamienia.
Ponadto tego typu konstrukcje miały mniejszy ciężar, co pozwalało zwiększyć rozpiętość przęseł. Nowe pod względem konstrukcyjnym i technologicznym mosty żeliwne były wzorowane na formach mostów kamiennych.
Projektant mostu wykonanego w Hucie ,,Mała Panew’’ w Ozimku Carl Schottelius (1795 −1882) − królewski mistrz maszynowy
W 1791 roku dzięki wprowadzeniu nowych technologii hutniczych zaczęto w niej produkcję maszyn parowych i części do nich. W 1825 roku przystąpiono do budowy mostu wiszącego. Prowadziła po nim droga z Opola do Dobrodzienia przez Ozimek. Dnia 26 września 1827 roku przeprowadzono próbę nośności mostu, przepędzając przez niego 75 sztuk bydła zebranego w okolicznych wioskach. Most jest dziełem pracowników huty, a jego sposób podwieszania i szczegóły techniczne opracował królewski mistrz maszynowy Carl Schottelius. Masywne, żeliwne pylony wykonano z płyt odlewanych w formie ściętych, ażurowych ostrosłupów.
Cięgna, wieszaki i sworznie były odlewane lub kute. W konstrukcji mostu występują również elementy walcowane, jak dwuteowniki, kątowniki oraz cięgna z płaskowników. Most stanowi unikatowy zabytek budownictwa mostowego na Śląsku i w Europie, obecnie jest mostem pieszym. W latach 2009−2010 przeprowadzono gruntowną renowację zabytku, który udostępniono dla zwiedzających jako atrakcję turystyczną regionu.
Tekst: Agnieszka Woźniakowska
Fotografie: Anna Syska