15 lutego 2019

Rzeźba Wiktoria rzucająca wieniec

Rzeźba Wiktoria rzucająca wieniec to odlew wykonany ze stopu miedzi (wysokość 2,00 m) o cechach klasycystycznych. Znajduje się na terenie Szpitala im. Stanisława Leszczyńskiego przy ul. Raciborskiej w Katowicach.

Na rzeźbę zwrócił uwagę dr Ryszard Nakonieczny z Wydziału Architektury Politechniki Śląskiej. Wspólnie z Anną Syską ze Śląskiego Centrum Dziedzictwa zidentyfikowali dzieło.

Christian Daniel Rauch odkuł rzeźbę w marmurze w latach 1830-1942 do budynku Walhalli pod Ratyzboną. Na podstawie tej marmurowej rzeźby wykonywane były odlewy. Nie jest znana dokładna data powstania odlewu, sygnatura sugeruje jego powstanie w latach 1888-1891. Świadczy o tym następujący fakt: odlewnia Hermanna Gladenbecka (Berlin-Friedrichshagen) w latach 1888-1891 była spółką akcyjną i nosiła nazwę „H. Gladenbeck und Sohn”. Odlew prawdopodobnie został przywieziony do Katowic w 1945 roku przez żołnierzy radzieckich. Istnieją dwie wersje pojawienia się rzeźby na terenie szpitalnym, obie podane przez byłych pracowników szpitala. Według pierwszej wersji znaleziono ją w częściach w pobliżu torów kolejowych, według drugiej została nabyta w całości od żołnierzy radzieckich jadących pociągiem. Po II wojnie światowej osadzono ją na cokole zdobiącym szpitalną fontannę.

Rzeźba znajduje się na cokole umieszczonym w basenie fontanny. Przedstawia rzymską boginię zwycięstwa Wiktorię rzucającą wieniec. Wiktoria została wyobrażona jako dziewczyna siedząca na cokole. Podstawa cokołu w formie płyty ma wymiary 0,49 x 0,49 m. Cokół ma kształt zbliżony do litery „L”, skomponowany został z form przypominających otoczaki. Postać siedzi, tułów ma lekko pochylony do przodu. Prawą stopę wspiera na stopniu cokołu, lewa swobodnie zwisa. Lewą rękę ma wysuniętą w tył, palce wspiera na cokole. Prawą rękę ma skierowaną w stronę lewego uda, w dłoni trzyma wieniec z liści dębu przepasany wstęgą. Ułożenie prawej ręki sugeruje ruch wyrzucania wieńca. Głowa z włosami spiętymi z tyłu jest zwrócona w prawą stronę. Wiktoria ma dwa wznoszące się ponad plecami skrzydła. Skrzydła od strony wewnętrznej są gładkie, od zewnętrznej części pokryw i lotek są wyraźnie rozdzielone. Postać ubrana jest w długi, luźny chiton spięty na ramionach guzikami, bogato drapowany na biuście.

Na tylnej stronie płyty znajduje się sygnatura: „GEGOSSEN v. H. GLADENBECK & SOHN BERLIN”

Rzeźba umieszczona jest na betonowym postumencie znajdującym się w betonowej, okrągłej niecce fontanny.

Tekst: Anna Syska i Agnieszka Woźniakowska

Foto: Anna Syska